Czyje nazwisko powinno nosić dziecko, gdy rodzice nie mają ślubu - mamy czy taty? Jak tą kwestię reguluje prawo?

Ustalenie nazwiska dziecka nie wywołuje problemów, gdy rodzice pozostają w związku małżeńskim, bowiem przepisy polskiego prawa rodzinnego ustanawiają zasadę domniemania ojcostwa, zgodnie z którą, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, to domniemywa się, iż pochodzi ono od męża matki, a gdy narodziny mają miejsce wprawdzie przed upływem trzystu dni od ustania lub nieważnienia małżeństwa, ale po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, to istnieje domniemanie, iż dziecko pochodzi od drugiego męża.

Bardziej skomplikowana będzie sytuacja, gdy rodzice dziecka nie będą małżeństwem.

- W takich przypadkach nie działa bowiem zasada domniemania ojcostwa lub może dojść do jego obalenia w drodze postępowania sądowego o zaprzeczenie ojcostwa - w przypadku dziecka pozamałżeńskiego - wyjaśnia radca prawny Wojciech Stypułkowski.

Ustalenie ojcostwa może nastąpić wówczas poprzez uznanie ojcostwa lub na mocy orzeczenia sądu. Podkreślić w tym miejscu należy, że ustalenie ojcostwa jest istotne nie tylko dla określenia nazwiska dziecka, ale przede wszystkim powoduje powstanie władzy rodzicielskiej, obowiązku alimentacyjnego (rozumianego, jako obowiązek utrzymywania dziecka), jak i powoduje wzajemne dziedziczenie po sobie ojca i dziecka.

Uznanie ojcostwa powoduje, że dziecko będzie nosiło nazwisko, które oboje rodzice wskażą w zgodnych oświadczeniach, składanych wraz z oświadczeniem o uznaniu ojcostwa. Rodzice mogą wybrać nazwisko jednego z nich lub zdecydować się na połączenie nazwisk ojca i matki (nazwisko dwuczłonowe). Jeżeli jednak rodzice nie złożą zgodnych oświadczeń, wówczas dziecko będzie nosiło nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.

W przypadku sądowego ustalenie ojcostwa, sąd nadaje dziecku nazwisko, w wyroku ustalającym ojcostwo. W toku postępowania sądowego rodzice dziecka - podobnie, jak w przypadku uznania ojcostwa - mogą złożyć zgodne oświadczenia, co do nazwiska jakie będzie nosiło dziecko, jeżeli jednak tego nie uczynią, to dziecko będzie nosiło nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.

Podkreślić należy również, że zmiana nazwiska dziecka, które w chwili uznania ojcostwa lub sądowego ustalenia ojcostwa ukończyło 13 lat, wymaga zgody tego dziecka.

Jeżeli ojcostwo nie zostało ustalone w drodze uznania lub sądownie (tzn. ojciec jest nieznany), dziecko nosi nazwisko matki, a dokładnie nazwisko, jakie matka nosiła w chwili urodzenia dziecka. W akcie urodzenia, jako nazwisko ojca, wpisuje się w takich przypadkach nazwisko matki.